Na moment przed rozpoczęciem sezonu wyźrebień warto przypomnieć kilka istotnych faktów, aby do przyjęcia źrebaka na świat przygotować się i technicznie, i merytorycznie.

1) Ciąża u klaczy waha się od 320 do 360 dni (konie pełnej krwi) i od 320 do 345 dni (kuce), przy czym dłuższy okres ciąży nie oznacza urodzenia większego źrebięcia (co spotyka się u krów), a samo źrebię jest ostatecznie dojrzałe na trzy dni przed porodem.

2) Najpewniejszymi objawami zbliżającego się porodu są: rozwój gruczołu mlekowego (2-4 tygodnie przed porodem), relaksacja więzadeł miednicy (7-10 dni przed porodem) obrzęk i wypełnienie strzyków (4-7 dni przed porodem) i woskowienie ich końcówek (24-72 godzin przed porodem), obrzęk, wydłużenie i rozluźnienie sromu (24-48 godzin przed porodem).

3) Pierwsza faza porodu rozpoczyna się wraz z wystąpieniem skurczów macicy i trwa nawet do 4 godzin. W tym czasie prawidłowo ułożone źrebię musi się obrócić o 180 stopni, z „leżącego na plecach” do „leżącego na brzuchu”! Klacz manifestuje ten okres niespokojnym zachowaniem, poceniem się, częstym oddawaniem moczu, naprzemiennym wstawaniem i kładzeniem się, zmienia się też obrys jej brzucha. W tym pierwszym okresie rozwiązania można umyć srom i gruczoł mlekowy klaczy ciepłą wodą oraz obwiązać jej ogon czystym bandażem. Poród właściwy, liczony od momentu odejścia wód płodowych do wydalenia płodu nie powinien być dłuższy niż 20 minut. Grupy 3-4 skurczów następują po sobie w interwałach trwających około 5 minut. Pamiętając o tym, że lepsze jest wrogiem dobrego – klaczy nie należy pomagać, jeśli nie jest to absolutnie konieczne. Powodem do niepokoju jest przedłużanie się porodu ponad 20 minut lub brak postępu akcji porodowej w ciągu 5 minut. Po urodzeniu źrebaka klaczy należy pozwolić leżeć, aby zapobiec zbyt wczesnemu przerwaniu pępowiny, który to moment zakańcza drugą fazę porodu. Źrebię powinno wstać w okresie do dwóch godzin po porodzie, natomiast w ciągu kolejnej godziny samodzielnie ssać klacz.

4) Faza trzecia, ostatnia, porodu to wyparcie błon płodowych. Łożysko powinno zostać wydalone do maksymalnie 3 godzin po porodzie, a jego masa nie powinna przekraczać 11% masy ciała źrebięcia. Należy je dokładnie obejrzeć, w celu upewnienia się, że jest nieuszkodzone, kompletne i wizualnie prawidłowe. Wszelkie zgrubienia, przerwania, zmiany koloru, konsystencji i wypełnienia naczyń krwionośnych powinny budzić niepokój. Zatrzymanie łożyska jest najczęstszą komplikacją okołoporodową u klaczy i stanowi od 2 do 10% przypadków, a u koni rasy fryzyjskiej nawet do 30%! Sprzyjają jej przedłużający się poród, zła kondycja klaczy, zaburzenia kurczliwości macicy i wszelkie patologie ciąży.

Co może zrobić właściciel, poza przeprowadzką do stajni i zamieszkaniem w sąsiednim boksie? Przede wszystkim wyeliminować środowiskowe czynniki ryzyka – zadbać o czystość klaczy i jej otoczenia, mikroklimat stajni (niska temperatura i wysoka wilgotność powietrza sprzyjają infekcją), szczepienia ochronne klaczy (grypa, tężec oraz herpeswirus) oraz spokój ciężarnej.

Na zdjęciu nowo narodzone źrebię leżące w prawidłowej, mostkowej pozycji.